Kategoria: Człowiek i przyroda
ODRĘBNOŚĆ CZŁOWIEKA
Najłatwiej jest określić odrębność człowieka używanym przez antropologów słowem „kultura”. Pod tym pojęciem rozumie się sposób życia, tradycję, wiedzę i zwyczaje ludzi nabywane od poprzednich pokoleń lub innych osobników przez współżycie i nauczanie.Osobowość człowieka jest wynikiem zarówno „zwierzęcego”, wrodzonego typu biologicznego, jak i środowiska kulturowego, w którym się rozwija, zależnego w dużym stopniu od języka i systemu symboli.Zachowanie ludzi jest tak złożone, że jest przedmiotem licznych wyodrębnionych dyscyplin naukowych o wspólnej nazwie „nauki społeczne”. Zazwyczaj wyróżnia się trzy zasadnicze grupy nauk: fizykochemiczne, biologiczne i społeczne.
W CHEMII I FIZYCE
Nauki fizykochemiczne zajmują się materią i nieożywionymi siłami działającymi we wszechświecie, nauki biologiczne — specyfiką procesu życia, zaś nauki społeczne procesami związanymi z kulturowym rozwojem ludzkości. Możliwe, że kiedyś będzie można wytłumaczyć zachowanie człowieka w społeczeństwie w oparciu o pojęcia biologiczne i — jeszcze dalej idąc w oparciu o pojęcia fizykochemiczne. Lecz w chwili obecnej jesteśmy jeszcze bardzo dalecy od takich możliwości, a wymienione grupy nauk stosują odmienne metody badań i zajmują się odmiennymi zagadnieniami. Istnieje jednak ścisła łączność pomiędzy tymi naukami. Fizyka i biologia mają bowiem wiele punktów wspólnych, podobnie jak biologia i nauki społeczne. Biochemia i biofizyka używają w swoich dziedzinach ściśle określonych pojęć, a pozostałe dziedziny są bardziej opisowe.
NAUKI O CZŁOWIEKU
Psychologia i antropologia są dyscyplinami naukowymi najbliższymi biologii. Wiele objętych nimi zagadnień może być rozpatrywane jako ściśle biologiczne. Przedmiotem psychologii porówna w- c z e j jest zachowanie zwierząt, a nawet — w pewnych przypadkach — zachowanie roślin. Psychologia eksperymentalna, nawet jeżeli dotyczy ludzi i zajmuj 0 się rozwiązywaniem ich problemów, zawiera dużo elementów biologicznych. Antropologia fizyczna jest również nauką biologiczną, której tematem jest genetyka człowieka, fizyczne typy, zróżnicowanie rasowe oraz wykopaliska szczątków ludzkich lub zwierząt im pokrewnych. Antropologia fizyczna zajmuje się człowiekiem jako zwierzęciem, pozostałe działy antropologii zajmują się nim jako nosicielem kultury.
TRADYCYJNA PSYCHOLOGIA
Nie ma ściśle zarysowanych granic pomiędzy psy- chosocjologią, antropologią społeczną i socjologią. Różnice kątów widzenia, stosowanych metod i wchodzących w ich zakres problemów najłatwiej wyjaśnić na podstawie rozwoju historycznego każdej z tych różnych nauk. Tradycyjna psychologia zajmuje się zachowaniem poszczególnych osobników. Antropologia rozpoczęła swe istnienie badaniami egzotycznych skupisk ludzkich: rzadkich plemion o nietypowych drogach rozwoju, a przez związek z archeologią prehistoryczną także badaniami nad przeszłością rodzaju ludzkiego. Socjologia początkowo badała organizację i rozwój cywilizacji, jak np. strukturę klas społecznych, zjawisko urbanizacji, instytucje religijne i nauczania. Granice pomiędzy tymi naukami stają się coraz mniej wyraźne, chociaż w dalszym ciągu są one uchwytne.
SOCJOLOGICZNE ZAGADNIENIA
Zagadnienia z zakresu socjologii dotyczyły początkowo przede wszystkim instytucji cywilizacyjnych, dlatego miała ona mniej kontaktów z biologią niż nauki jej pokrewne. W chwili obecnej głównym przedmiotem socjologii są badania nad rozwojem stosunków wewnątrz populacji ludzkich, co tworzy nawet osobną gałąź wiedzy — demografię. Badania tych populacji i populacji innych organizmów są często podobne. Ciekawe jest, że słownictwo i stosowane w badaniach populacji pojęcia przeważnie utworzyli demografowie, a dopiero następnie zastosowano je do badań zgrupowań istot innych niż ludzie.
Loading ...